W roku 2013 minęła 500 rocznica wydania „Raju dusznego”- pierwszej zachowanej książki w języku polskim. Jej autorem jest Biernat z Lublina – renesansowy poeta, tłumacz, bajkopisarz.
Urodził się ok. 1465 w Lublinie. Uczęszczał do akademickiej szkoły parafialnej. Pracę zarobkową rozpoczął w osiemnastym roku życia jako skryba, czyli sekretarz starosty powiatowego Jana Zielińskiego w Łukowie. Zieliński, były dworzanin króla Jana Kazimierza, za zasługi dworskie otrzymał starostwo łukowskie i wtedy Biernat objął posadę pisarza. Biernat pracował też przez pewien czas jako kopista u słynnego włoskiego poety Kallimacha w Krakowie. Być może właśnie pod wpływem znakomitego humanisty rozbudziły się w nim aspiracje literackie. Przekładał lub przerabiał na język polski dzieła łacińskie, czeskie i niemieckie o treści religijnej i świeckiej. W roku 1513 krakowski drukarz Ungler wydał „Raj duszny” Biernata z Lublina. Głód polskiej książki by ł wtedy tak wielki, że pięć wydań tego modlitewnika, które ukazały się przed rokiem 1547, zaczytano prawie doszczętnie.
Biernat z Lublina jest też autorem „Żywota Ezopa Fryga” – wierszowanej biografii, zawierającej ponadto 200 bajek, opartych na wzorach łacińskich (ich tytuły stanowią pierwszy polski zbiór przysłów). Pierwszy sławny literat, związany z naszą ziemią, ceniony był przez współczesnych jako „mąż bardzo uczony i biegły w języku polskim”.
W jednym z wierszy napisał:
Którzyciem siedzą z księgami,
Nie mogą być nigdy sami,
Aże, kiedy w ciżbie siedzą,
Tam dopiero sami będą.
W uznaniu zasług Biernata z Lublina w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie odsłonięto tablicę upamiętniającą 500. rocznicę wydania „Raju dusznego” – pierwszej zachowanej książki wydanej w języku polskim.
Bibliografia
1. Biernat z Lublina, Żywot Ezopa Fryga mędrca obyczajnego i z przypowieściami jego..[ w:] Lektury polonistyczne. Tom I. Kraków: Universitas, 1997
2..Grychowski August, Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości pisarzy polskich, Wydawnnictwo Lubelskie, Lublin 1974
3.Ziomek Jerzy, Renesans,Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa1999, s. 138
Rycina
"Chłop w dybach", Biernat z Lublina w: "Żywot Ezopa Fryga", Kraków 1578
