Państwo Karola Wielkiego (768 – 814) stworzone zostało z narodów i plemion germańskich, ludności galo-rzymskiej, mających różne tradycje kulturowe. Jedynym czynnikiem wspólnym dla ludności państwa karolińskiego, poza osobą samego władcy, było chrześcijaństwo. Germanie przejmowali je przed uzależnieniem od Franków albo w jego wyniku.
Karol Wielki chcąc scalić ludy, którymi władał, podjął wysiłki w celu odnowienia antycznej kultury artystycznej i naukowej. Sztuka miała pełnić funkcje propagandowe, wzmacniające władzę i religię.
Z inicjatywy króla powołano do życia szkoły przykatedralne, w których nauczano łaciny i kształcono księży i ludzi świeckich. 
Dwór Karola Wielkiego zgromadził najwybitniejszych ludzi epoki. Alkuin z Anglii, kierownik szkoły pałacowej w Alewizgranie, wcześniej kierował szkołą i biblioteką przykatedralną w Yorku. Alkuin był inspiratorem przeprowadzonej reformy oświatowej i wielu przedsięwzięć artystycznych. Obok Alkuina działali Teodolf z Hiszpanii – Wizygot, Angilbert i Einhard, którzy byli Francuzami i Longobard Paweł Diakon. Wszyscy doradcy Karola Wielkiego byli przedstawicielami kultury łacińsko – kościelnej. Akceptowali i doceniali rolę sztuki klasycznej interpretowanej w duchu chrześcijaństwa. Dzieła sztuki przekazywały pewne treści i pouczały ludzi o prawdach wiary.
W państwie karolińskim antyczna sztuka, z realistycznym przedstawieniem człowieka, zetknęła się fantastyczną ornamentyką i plecionkami sztuki germańskiej.
Świetnymi przykładami łączenia germańskiej ornamentyki i antropomorficznej sztuki antycznej są iluminacje rękopisów. Poza programem dydaktycznym sztuka w państwie Franków realizowała program ideologiczny. Realizacja idei powrotu cesarstwa rzymskiego przejawiała się w czerpaniu wzorów ze sztuki chrześcijańskiego Cesarstwa Bizantyjskiego i budownictwa wczesnochrześcijańskiego. Kształt wczesnochrześcijańskiej bazyliki miał kościół opactwa benedyktyńskiego pod wezwaniem św. Dionizego (Sant Denis) pod Paryżem (przebudowany) i św. Bonifacego w Fuldzie (rozebrany podczas rewolucji w XVIII w.)
O ciągłości tradycji rzymskiego cesarstwa miała świadczyć kaplica zespołu pałacowego w Akwizgranie.
Powtórzenie formy kościoła San Vitale z Rawenny, ufundowanego przez Justyniana, było znakiem kontynuacji chrześcijańskiego cesarstwa. Kaplica w Akwizgranie uważana przez ówczesnych za kopię San Vitale świadczy o niskim poziomie wykształcenia karolińskich budowniczych. Powtórzyli oni bogactwo wystroju, używając przywiezionych z Włoch materiałów, ale nie rozumieli subtelności bizantyjskich układów przestrzennych. Kolumienki podpierające pośrodku arkadę nie mają uzasadnienia konstrukcyjnego i tylko przypominają układ pierwowzoru.
Innym zabytkiem architektury karolińskiej jest hala wejściowa (rodzaj bramy) klasztoru w Lorsch w Hesji.
Antyczny wzór zaczerpnięty z łuku triumfalnego przeszedł tu tak daleko idące uproszczenia, że z antyku pozostały uproszczone kolumny i pozbawione prawidłowych proporcji i funkcji pilastry. Podobnie płaska jest dekoracja architektoniczna wizygockiej sali cesarskiej w Naranco, przekształconej później w kościół Santa Maria de Naraco.Ornamentalne dekoracje połączone z antycznymi elementami porządków architektonicznych, ale stosowanymi bez uwzględnienia ich funkcji proporcji, towarzyszyły początkom architektury we wszystkich królestwach „barbarzyńskich”, z których Karol Wielki zbudował swoje państwo.
Najważniejszym dziełem dla dalszego rozwoju architektury był powstały ok. 800 roku kościół pod wezwaniem Sant Rigur zwany Centralą. Była to trójnawowa bazylika z dwoma transeptami od wschodu, jak w bazylikach wczesnochrześcijańskich, i od zachodu, co było nowością w układach przestrzennych. Kościół miał wydłużone prezbiterium zamknięte absydą. Strona zachodnia rozbudowana nawą poprzeczną, przy której umieszczono wieżyczki klatek schodowych, mieściła na piętrze loże. Powstał potężny masyw zachodni, tzw. „westwerk”, przeniesiony później do architektury niemieckiej.
Rozbudowanie partii zachodniej znajdujemy już w trzecim ćwierćwieczu IX w. w kościele klasztornym w Corvey nad Wezerą. W późniejszych rozwiązaniach w architekturze ottońskiej w masywie zachodnim pojawiła się apsyda symetryczna do apsydy wschodniej. Taki typ reprezentuje kościół klasztorny w Genrode z połowy X w. Masyw zachodni nie posiada, jak Centrala, transeptu od zachodu, ale dwie wysokie cylindryczne wieże. Kształtuje się w architekturze średniowiecznej dwuwieżowa fasada kościoła, będąca jednym z najciekawszych rozwiązań partii zachodniej. Następna innowacja w budownictwie sakralnym pojawiła się we wzniesionym ok. 1000 roku kościele św. Michała w Hildesheim.
Kościół jest bazyliką z dwoma transeptami i apsydami. Pod jego wydłużonym prezbiterium znajduje się krypta. W układzie podpór ściany nawy zastosowano nowe rozwiązanie w postaci alternacji podpór. Pomiędzy filarami umieszczono dwie kolumny. W ten sposób nawa podzielona została na wyraźne przęsła. Filary wyznaczają ich granice, a kolumny „tylko” wypełniają przęsła. Podział wnętrza kościoła na przęsła i wyraźne wyodrębnienie brył stały się ważnymi cechami stylu romańskiego.
Istotną rolę w rozwoju kultury i sztuki w państwie karolińskim miały klasztory. Karol Wielki zaakceptował dla organizacji życia monastycznego w państwie regułę benedyktyńską.
Mnisi mieszkali wspólnie w klasztorach, które były częścią wielkich, samodzielnych gospodarstw. Jednym z najstarszych dokumentów dotyczących monastycyzmu w państwie Karola Wielkiego jest plan wzorcowego założenia klasztornego sporządzony w St. Gallen ok. 820 r.
Centrum założenia stanowił kościół z przylegającym do niego klasztorem. W sąsiedztwie znajdowały się budynki mieszkalne, a nieco dalej warsztaty, magazyny, obory, stodoły itp.
Ważnym miejscem w klasztorze była biblioteka połączona najczęściej ze skryptorium. Tutaj przepisywano Ewangelie i i bogato je iluminowano, naśladując często starsze egzemplarze. Dzięki klasztornym bibliotekom zachowały się antyczne woluminy i traktaty odkrywane później w początku renesansu. Mnisi pracując nad iluminacjami często korzystali z antycznych wzorów. Takie inspiracje sztuką antyczną występują w Ewangeliarzu Ebbona z pierwszej połowy IX w. i Psałterzu Utrechckim z ok. 832 r.
Sztuka karolińska, podobnie jak państwo, tworzyła „pomost” pomiędzy chrześcijańskim rzymskim antykiem, a chrześcijańską Europą państw narodowych. Chociaż następcy Karola w 843 roku podzieli cesarstwo na trzy odrębne organizmy, kierunek rozwoju kultury został wyznaczony. Na wzorcach karolińskich rozwinął się, posiadający wspólne cechy w całej Europie, romanizm.
Świetnymi przykładami łączenia germańskiej ornamentyki i antropomorficznej sztuki antycznej są iluminacje rękopisów. Poza programem dydaktycznym sztuka w państwie Franków realizowała program ideologiczny. Realizacja idei powrotu cesarstwa rzymskiego przejawiała się w czerpaniu wzorów ze sztuki chrześcijańskiego Cesarstwa Bizantyjskiego i budownictwa wczesnochrześcijańskiego. Kształt wczesnochrześcijańskiej bazyliki miał kościół opactwa benedyktyńskiego pod wezwaniem św. Dionizego (Sant Denis) pod Paryżem (przebudowany) i św. Bonifacego w Fuldzie (rozebrany podczas rewolucji w XVIII w.)
O ciągłości tradycji rzymskiego cesarstwa miała świadczyć kaplica zespołu pałacowego w Akwizgranie.
Powtórzenie formy kościoła San Vitale z Rawenny, ufundowanego przez Justyniana, było znakiem kontynuacji chrześcijańskiego cesarstwa. Kaplica w Akwizgranie uważana przez ówczesnych za kopię San Vitale świadczy o niskim poziomie wykształcenia karolińskich budowniczych. Powtórzyli oni bogactwo wystroju, używając przywiezionych z Włoch materiałów, ale nie rozumieli subtelności bizantyjskich układów przestrzennych. Kolumienki podpierające pośrodku arkadę nie mają uzasadnienia konstrukcyjnego i tylko przypominają układ pierwowzoru. Innym zabytkiem architektury karolińskiej jest hala wejściowa (rodzaj bramy) klasztoru w Lorsch w Hesji.
Antyczny wzór zaczerpnięty z łuku triumfalnego przeszedł tu tak daleko idące uproszczenia, że z antyku pozostały uproszczone kolumny i pozbawione prawidłowych proporcji i funkcji pilastry. Podobnie płaska jest dekoracja architektoniczna wizygockiej sali cesarskiej w Naranco, przekształconej później w kościół Santa Maria de Naraco.Ornamentalne dekoracje połączone z antycznymi elementami porządków architektonicznych, ale stosowanymi bez uwzględnienia ich funkcji proporcji, towarzyszyły początkom architektury we wszystkich królestwach „barbarzyńskich”, z których Karol Wielki zbudował swoje państwo. Najważniejszym dziełem dla dalszego rozwoju architektury był powstały ok. 800 roku kościół pod wezwaniem Sant Rigur zwany Centralą. Była to trójnawowa bazylika z dwoma transeptami od wschodu, jak w bazylikach wczesnochrześcijańskich, i od zachodu, co było nowością w układach przestrzennych. Kościół miał wydłużone prezbiterium zamknięte absydą. Strona zachodnia rozbudowana nawą poprzeczną, przy której umieszczono wieżyczki klatek schodowych, mieściła na piętrze loże. Powstał potężny masyw zachodni, tzw. „westwerk”, przeniesiony później do architektury niemieckiej.
Rozbudowanie partii zachodniej znajdujemy już w trzecim ćwierćwieczu IX w. w kościele klasztornym w Corvey nad Wezerą. W późniejszych rozwiązaniach w architekturze ottońskiej w masywie zachodnim pojawiła się apsyda symetryczna do apsydy wschodniej. Taki typ reprezentuje kościół klasztorny w Genrode z połowy X w. Masyw zachodni nie posiada, jak Centrala, transeptu od zachodu, ale dwie wysokie cylindryczne wieże. Kształtuje się w architekturze średniowiecznej dwuwieżowa fasada kościoła, będąca jednym z najciekawszych rozwiązań partii zachodniej. Następna innowacja w budownictwie sakralnym pojawiła się we wzniesionym ok. 1000 roku kościele św. Michała w Hildesheim.
Kościół jest bazyliką z dwoma transeptami i apsydami. Pod jego wydłużonym prezbiterium znajduje się krypta. W układzie podpór ściany nawy zastosowano nowe rozwiązanie w postaci alternacji podpór. Pomiędzy filarami umieszczono dwie kolumny. W ten sposób nawa podzielona została na wyraźne przęsła. Filary wyznaczają ich granice, a kolumny „tylko” wypełniają przęsła. Podział wnętrza kościoła na przęsła i wyraźne wyodrębnienie brył stały się ważnymi cechami stylu romańskiego.
Istotną rolę w rozwoju kultury i sztuki w państwie karolińskim miały klasztory. Karol Wielki zaakceptował dla organizacji życia monastycznego w państwie regułę benedyktyńską.
Mnisi mieszkali wspólnie w klasztorach, które były częścią wielkich, samodzielnych gospodarstw. Jednym z najstarszych dokumentów dotyczących monastycyzmu w państwie Karola Wielkiego jest plan wzorcowego założenia klasztornego sporządzony w St. Gallen ok. 820 r.
Centrum założenia stanowił kościół z przylegającym do niego klasztorem. W sąsiedztwie znajdowały się budynki mieszkalne, a nieco dalej warsztaty, magazyny, obory, stodoły itp.
Ważnym miejscem w klasztorze była biblioteka połączona najczęściej ze skryptorium. Tutaj przepisywano Ewangelie i i bogato je iluminowano, naśladując często starsze egzemplarze. Dzięki klasztornym bibliotekom zachowały się antyczne woluminy i traktaty odkrywane później w początku renesansu. Mnisi pracując nad iluminacjami często korzystali z antycznych wzorów. Takie inspiracje sztuką antyczną występują w Ewangeliarzu Ebbona z pierwszej połowy IX w. i Psałterzu Utrechckim z ok. 832 r.
Sztuka karolińska, podobnie jak państwo, tworzyła „pomost” pomiędzy chrześcijańskim rzymskim antykiem, a chrześcijańską Europą państw narodowych. Chociaż następcy Karola w 843 roku podzieli cesarstwo na trzy odrębne organizmy, kierunek rozwoju kultury został wyznaczony. Na wzorcach karolińskich rozwinął się, posiadający wspólne cechy w całej Europie, romanizm.
