Aleksander Głowacki, bardziej znany czytelnikom jako Bolesłwa Prus, był jednym z uczestników powstania styczniowego na Podlasiu. Jako 17- letni uczeń gimnazjum walczył m.in. pod Międzyrzecem, Dołhą, Siedlacami. 10 czerwca 1863 roku brał udział w zasadzce na oddział rosyjski pod Zbulitowem. Powstańcy napadli pod osłoną nocy na kolumnę płk. Borozdina, maszerującą z Wohynia do Radzynia. Rosjanie stracili w potyczce 13 żołnierzy, powstańcy mieli 4. rannych. Zaskoczeni atakiem żołnierze rosyjscy wycofali się do Radzynia. Oddział powstańczy pod dowództwem Karola Krysińskiego ruszył w stronę Białej Podlaskiej a później Parczewa, gdzie stoczył kolejne potyczki.
Bolesław Prus po latach tak wspominał powstańczy epizod pod Zbulitowem:
„A było to tak. Partia nasza stała właśnie w lasach po obu stronach tego gościńca.Otrzymaliśmy wiadomość, że w nocy będzie tamtędy przejeżdżał oddział konnicy moskiewskiej. Urządziliśmy więc zasadzkę, ukryci w lesie przy samej drodze, z bronią przygotowaną do strzału.Strzelać nie wolno było inaczej, tylko razem salwą , natychmiast po sygnale, którym miał być wystrzał pojedynczy.
Noc była ciemna, byliśmy doskonale ukryci.Czekalismy dość długo, aż wreszcie słyszymy charakterystyczny tętent zbliżającej się konnicy. Wojsko w ciemności zaczęło przeciągać tuż przed nami.Serca biją. Jednak nie strzelamy. Czekamy na sygnał. Konnica z wolna przeciąga pod drzewem, za którym stoję w pogotowiu. Z ciemności dochodzi odgłos rozmowy dwóch oficerów „Wania, daj ognia… Nu, nu- odpowiada drugi głos- dadut tiebie ognia miatieżniki”.Jak gdyby przeczuł. Z daleka padł strzał sygnałowy i palnęliśmy salwą do przejeżdzających Moskali. Zaskoczeni pomknęli dalej. (…) Rano, po dniu, znaleźliśmy dwa zabite konie i miejscami ślady krwawe, farbę, nie wiadomo czy po ludziach, czy po koniach. Musiało tam paru co oberwać. Ale strachu napędziliśmy im kapitalnie.”
Bibliogarafia:
Bolesław Prus, 1847-1912. Kalendarium życia i twórczości, Krystyna Tokarzówna, Stanisław Fita, PIW, Warszawa , s.42-43.
Jacek Pożarowszczyk, Powstanie styczniowe w powiecie radzyńskim. Walki powstańcze 1863-1864, Radzyn Podlaski, s.27- 67
Zdjęcia – www.wikipedia.pl