To hasło towarzyszyło niecodziennemu spotkaniu, które odbyło się w naszej szkole 15 listopada 2017 r. Gościliśmy Państwa Helenę Mauberg i Michała Grocholskiego, wnuków Seweryna księcia Czetwertyńskiego, właściciela dóbr ziemskich Suchowola w powiecie radzyńskim, posła na Sejm i wicemarszałka Sejmu kilku kadencji w okresie międzywojennym, więźnia Zamku w Lublinie oraz obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Buchenwaldzie w czasie II wojny światowej. Towarzyszyła im najbliższa rodzina, córka p. Heleny, p. Katarzyna Jeglińska i wnuczka Anna Jeglińska. Pretekstem do spotkania ze świadkami historii z młodzieżą w naszej szkole stała się wystawa „Czetwertyńscy – Więźniowie Zamku Lubelskiego” prezentowana w ZSP a udostępniona nam przez Muzeum Lubelskie, które przygotowało ją w ramach uczczenia pamięci 300 ofiar więźniów rozstrzelanych przez Niemców 22 lipca 1944 r., w ostatnim dniu funkcjonowania niemieckiego więzienia.
Rodzina Czetwertyńskich przed wojną należała do jednej z najznamienitszych rodzin na naszym terenie, była znana nie tylko z racji pełnienia wielu urzędów i funkcji publicznych, ale też z wielu działań społecznych na rzecz okolicznej ludności wiejskiej w celu podnoszenia kultury rolnej. Po wybuchu drugiej wojny światowej ponad 20 członków najbliższej rodziny księcia Seweryna, do której należeli Żółtowscy z Milanowa oraz Grocholscy z Planty, zaangażowało się w walkę z okupantem. Wielu z nich, po przejściu podobnej drogi, czyli po aresztowaniu przetrzymywanie w więzieniu gestapo w Radzyniu Podlaskim, potem w więzieniu na Zamku w Lublinie, po czym kierowanie do obozów koncentracyjnych w Auschwitz, Buchenwaldzie czy Ravensbrȕk. Najtragiczniejsze aresztowanie grupy 19 osób z księciem Sewerynem, jego bratem Ludwikiem i bratankiem Stanisławem, miało miejsce w Suchowoli 22 marca 1941 r.
Gdy zaczynała się wojna nasi goście byli małymi dziećmi. Pani Helena, 6-letnia wówczas dziewczynka, zapamiętała m. in. ogromne fale uciekających przed Niemcami przez Suchowolę Polaków, którym w miarę możliwości pomagano oraz zachowania żołnierzy niemieckich, którzy przejęli cały majątek i zamieszkali w pałacu, zmuszając ostatecznie rodzinę do opuszczenia Suchowoli. Pan Michał w 1944 r., jako harcerz, żołnierz Szarych Szeregów, wziął udział w Powstaniu Warszawskim, wykonując szereg działań wspomagających powstańców, m. in. przy zrzutach alianckich. Bardzo ciekawe wspomnienia objęły życie w pałacu, wychowanie dzieci, naukę czy robienie domowych cukierków. Spotkanie to było nie tylko niezwykle interesujące, ale też wzruszające.
Młodzież z klasy 1 liceum humanistycznego, która zaprezentowała program historyczno – literacki przybliżający zebranym m. in. historię rodziny Czetwertyńskich, pani Helena Mauberg obdarowała swoją książką „Seweryn Książę Czetwertyński. Album” wydaną w 2017 r. przez wydawnictwo Editions Spotkania, co było bardzo miłą niespodzianką. Taki podarunek otrzymała również nasza biblioteka oraz biblioteka Zespołu Szkół im. Seweryna ks. Czetwertyńskiego w Suchowoli, których przedstawicieli gościliśmy na spotkaniu.
Inicjatorką spotkania była p. dr Agnieszka Gątarczyk, które wspólnie przygotowali wszyscy nauczyciele historii: p. Teresa Filipiuk, p. Ewa Pałasz, p. Katarzyna Mackiewicz i p. Kamila Szyszko.
