23 kwietnia 2021 r. w Zespole Szkół Ponadpodstawowych im. Jana Pawła II w Radzyniu Podlaskim odbyła się debata szkolna „Zarządzanie finansami osobistymi”, którą zorganizowała szkolna Drużyna Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej. Debata miała formę dyskusji z udziałem zaproszonego eksperta i przeprowadzona została w formie zdalnej z wykorzystaniem Microsoft Teams.
Ekspertem zaproszonym do debaty była Pani dr Ilona Skibińska-Fabrowska Dyrektor Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Lublinie.Pani Ekspert jest absolwentką Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej na kierunku – ekonomika pracy i polityka społeczna, studiów MBA prowadzonych przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie i Stockholm University oraz studiów doktoranckich w SGH w Warszawie, gdzie obroniła doktorat z zakresu nauk ekonomicznych. ZSP w Radzyniu Podlaskim od 2016 roku współpracuje z Oddziałem Okręgowym Narodowego Banku Polskiego w Lublinie przy organizacji konferencji ekonomicznych „Młody człowiek w świecie finansów”. Pani Dyrektor w każdej z czterech organizowanych przez naszą szkołę konferencji, prezentowała wykład przybliżający młodzieży trudną, acz ciekawą, tematykę finansów. Jej wystąpienia zawsze cieszyły się ogromnym zainteresowaniem i uznaniem uczniów, jak i nauczycieli.
Pytania do debaty zgłaszali wszyscy uczniowie zaangażowani w realizację projektu „GIGANCI FINANSÓW OSOBISTYCH”. Do 31 marca 2021 r. mieli możliwość przysyłania propozycji pytań, dotyczących zarządzania finansami osobistymi, zarówno od siebie, jaki i od swoich rodziców. Uczniowie będący członkami Drużyny Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej uczestniczyli wcześniej w spotkaniach z ekspertami i w lekcjach z ekonomią, poszerzając swoją wiedzę z tej dziedziny. Wspólnie z nauczycielami koordynującymi projekt paniami Barbarą Zaniewicz i Edytą Fijałek określili zakres i formę debaty. Mieli także wpływ na wybór eksperta, który został zaproszony do debaty. Temat przewodni debaty to „Zarządzanie finansami osobistymi. Sprawdź czy potrafisz?”. W ramach przygotowania do debaty Drużyna Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej zaprosiła także do współpracy klasę 2 lbp z nauczycielką geografii Panią Ewą Mackiewicz. Uczniowie wraz z opiekunem na kilka tygodni przed debatą, przeprowadzili badania ankietowe wśród uczniów II Liceum Ogólnokształcącego dotyczące tematu przewodniego debaty. W ankiecie internetowej wzięło udział 42% uczniów liceum. Wyniki ankiety zostały wykorzystane w trakcie debaty, a prezentacja zawierająca wyniki prac badawczych została zamieszczona na stronie internetowej szkoły.
Debatę rozpoczęła Pani Dyrektor Szkoły dr Grażyna Dzida, witając bardzo serdecznie zaproszonego eksperta Panią dr Ilonę Skibińską-Fabrowską, młodzież i nauczycieli.
Debatę poprowadziła uczennica klasy drugiej Jolanta Nakonieczna. W pierwszej kolejności na pytania odpowiadali członkowie Drużyny Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej. Młodzież omawiała zagadnienia ekonomiczne, które poznała w trakcie realizacji projektu. Paulina Cybul, Daria Hołownia, Julia Pińkus, Klaudia Kur, Magda Zając samodzielnie przygotowały wypowiedzi, które miały przekonać słuchaczy do umiejętnego zarządzania finansami osobistymi. Omawiane zagadnienia dotyczyły pojęcia budżetu i celowości jego planowania, charakterystyki dochodów osiąganych przez młodych ludzi i sposobów racjonalizowania wydatków. Uczestnicy debaty zdefiniowali pojęcie oszczędności oraz wskazali, dlaczego warto oszczędzać. Efektem dyskusji było określenie technik postępowania, które pozwolą rozpocząć oszczędzanie nawet bardzo opornym. Dyskutanci podkreślili wagę wskazania celu oszczędzania, ponieważ zwiększa to znacznie motywację do zrezygnowania z bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłej realizacji celów i marzeń. Odkładanie określonej sumy, ściśle określonej części naszych dochodów, monet i banknotów o określonych nominałach, odkładanie na początku miesiąca – to różne metody, które uczniowie polecali innym, którzy chcieliby odłożyć pieniądze na jakiś wymarzony, najczęściej przyjemny cel. Uczestnicy debaty zastanawiali się także nad tym, czy młody człowiek stawiający pierwsze swoje świadome kroki w świecie finansów, powinien mieć własne konto i dowiedli, że ten produkt bankowy będzie potrzebny każdemu, a opanowanie umiejętności posługiwania się nim, należy zaliczyć do podstawowych kompetencji finansowych. Analizowanie dochodów, rodzaju wydatków, ilości pobranych środków z bankomatu, dokonanych transakcji płatniczych, założonych lokat, to tylko niektóre z licznych zalet posiadania własnego konta bankowego. Młodzież zwróciła również uwagę na bezpieczeństwo środków gromadzonych na kontach. Sformułowano także zasady bezpiecznego posługiwania się pieniądzem elektronicznym. Następnie w trakcie debaty poruszono problem zmiany wartości pieniądza w czasie. Zgromadzone oszczędności należy chronić i zabezpieczać przed utratą ich wartości, co nie jest takie proste w dobie inflacji i bardzo niskich stóp procentowych w bankach. Należałoby podejmować działania mające na celu pomnażanie zgromadzonych oszczędności poprzez ich inwestowanie w siebie, działalność gospodarczą czy też inne formy inwestycji rzeczowych i finansowych. Młodzi ludzie zwrócili szczególną uwagę na inwestycje w siebie; podnoszenie kwalifikacji, zdobywanie nowych uprawnień, udział w kursach, uzyskanie prawa jazdy, co w przyszłości może przynieść określone korzyści, także ekonomiczne. Ucząc się inwestowania w lokaty bankowe, zakup akcji, obligacji, można zaczynać już od małych kwot.
Dyskusji uczniów przysłuchiwała się Pani Ekspert, która krótko podsumowała ich wystąpienia. Pochwaliła poprawność merytoryczną wypowiedzi przygotowanych przez młodych uczestników debaty. Wskazała, że planowanie budżetu tak naprawdę zaczyna się w naszej głowie. Powinniśmy mieć świadomość, jakie dochody osiągamy i jakich wydatków musimy dokonać. Bardzo cenne było podkreślenie przez panią Skibińską-Fabrowską wagi przedsiębiorczości niezbędnej do pozyskiwania nowych źródeł dochodów. Nie warto siedzieć i czekać aż otrzymamy kieszonkowe czy też prezenty od członków naszej rodziny. Młody człowiek ma możliwość podejmowania decyzji i działań, które przyniosą mu dodatkowe pieniądze. Wystarczy, żeby chciał. Z badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów naszej szkoły wynika, że 38% ankietowanych podejmuje działania pozwalające im pozyskać dodatkowe środki, m.in. z wykonywanej pracy, rękodzieła czy też sprzedaży używanych rzeczy. Pani Ekspert doceniła rady przekazywane przez młodzież dotyczące sposobów racjonalizacji wydatków, szczególnie, że połączone zostały z ekologią, np. zakup dobrych jakościowo produktów, które posłużą nam dłużej, korzystanie z roweru zamiast z samochodu czy też komunikacji publicznej, racjonalnie dokonywane zakupy żywności, przygotowywanie posiłków w domu oraz kupowanie rzeczy używanych. Poradnik dla rozpoczynających oszczędzanie przyda się nie tylko osobom młodym, ale i starsi mogą i powinni się tego uczyć. Ważne jest właściwe określenie celów oszczędzania. Gromadzenie pieniędzy musi być powiązane z naszymi planami na przyszłość. Może to być gromadzenie kapitału na rozpoczęcie działalności gospodarczej czy też zakup własnego mieszkania. Ważna jest konsekwencja i regularność oszczędzania. Bardzo istotna jest również umiejętność posługiwania się kontem bankowym i dbanie o bezpieczeństwo naszych transakcji.
W dalszej części debaty Pani Ekspert odpowiadała na pytania uczniów. Pierwsze to „Jak chronić nasze oszczędności w dobie inflacji?” Odpowiedź to: dywersyfikacja czyli zróżnicowanie form inwestowania w zależności od ryzyka. Kolejne pytanie dotyczyło wpływu pandemii na oszczędzanie i inwestowanie. Pani dr Skibińska-Fabrowska wskazała, że w I fazie pandemii wzrosła stopa oszczędności m.in w związku z brakiem możliwości wydawania zgromadzonych środków pieniężnych. Kryzys wywołany przez pandemię spowodował określone działania Banku Centralnego, do których należą m.in decyzje o wprowadzeniu bardzo niskich stóp procentowych. Lokaty bankowe zaczęły przynosić bardzo niewielkie zyski, co spowodowało, że posiadacze oszczędności sięgnęli po inne, bardziej ryzykowne instrumenty, m.in. fundusze inwestycyjne, nieruchomości. Czy młody człowiek powinien myśleć o emeryturze – na to pytanie pani Dyrektor odpowiedziała, że oczywiście tak i uzasadniła swą wypowiedź w następujący sposób: po to, aby zgromadzić środki na swoją emeryturę lub wspomagać rodziców, jeżeli ich emerytura będzie zbyt mała. Pani Ekspert uważa, że najlepsze efekty daje oszczędzanie długoterminowe. Ciągłość pracy i odkładanie nawet niewielkich środków spowoduje, że po 40 latach aktywności zawodowej efekt będzie bardzo widoczny przy relatywnie niewielkim wysiłku.
Na zakończenie Dyrektor Grażyna Dzida podziękowała Pani dr Ilonie Skibińskiej-Fabrowskiej za udział w debacie i zaprosiła tak miłego Gościa ponownie w mury naszej szkoły, choćby wirtualnie. Podziękowała również uczniom i nauczycielom czynnie zaangażowanym w przygotowanie i przeprowadzenie debaty oraz przeprowadzenie badania ankietowego.
Prezentacja – Giganci finansów osobistych – wyniki ankiety
