11 marca 2022r. w Technikum Zespołu Szkół Ponadpodstawowych im. Jana Pawła II w Radzyniu Podlaskim odbyła się debata szkolna „Bezpieczni w finansach osobistych”. Debatę przygotowała szkolna Drużyna Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej, zapoznając się wcześniej z materiałami programu „Złote Szkoły NBP” i wykorzystując wiedzę i umiejętności wyniesione z „Lekcji z ekonomią”. Debatę przeprowadzono online na platformie Teams z udziałem 3 ekspertów; dr Ilony Skibińskiej -Fabrowskiej z Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w Lublinie, dr Kamila Gemry przedstawiciela Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Radzyniu Podlaskim aspiranta Piotra Woszczaka. Debata została poprzedzona wcześniej przeprowadzonymi przez panią Ewę Mackiewicz badaniami ankietowymi wśród uczniów Technikum dotyczącymi tej tematyki. Debacie towarzyszył także konkurs plastyczny „Bezpieczni w finansach osobistych”. Uczestników debaty powitała Dyrektor szkoły dr Grażyna Dzida. Debatę poprowadziła Jolanta Nakonieczna uczennica klasy trzeciej technikum ekonomicznego. Witając uczestników debaty Jola przedstawiła jej ideę – rozwijania kompetencji finansowych, bo osoba kompetentna to taka, która posiada odpowiednią wiedzę i umie zastosować ją w praktyce, a to przekłada się na jej postawy i zachowania – zarówno na rynku finansowym, jak i w zarządzaniu pieniądzem. Prowadząca debatę Ambasadorka wykorzystała dane pochodzące z przeprowadzonej ankiety poświęconej bezpieczeństwu w finansach osobistych.
Dr Ilona Skibińska-Fabrowska przybliżyła uczestnikom znaczenie NBP jako banku centralnego, banku realizującego funkcję emisyjną, banku banków i banku państwa. Wskazała jak duże znaczenie dla naszego poczucia bezpieczeństwa ma stabilność polskiego systemu bankowego, szczególnie w tak trudnej sytuacji politycznej związanej z toczącą się wojną w Ukrainie. Pani doktor przypomniała również uczestnikom debaty, że inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen, który powoduje spadek siły nabywczej pieniądza. Za tę samą wartość nominalną pieniądza możemy kupić coraz mniejszą ilość dóbr i usług. Narodowy Bank Polski prowadząc politykę pieniężną stara się utrzymać stabilną wartość pieniądza, m.in. poprzez zmiany stóp procentowych.
Dr Kamil Gemra, wykładowca Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie zapoznał uczestników debaty z problematyką pułapek zadłużenia. Konsumpcyjny model życia oraz reklama często powodują podejmowanie nieracjonalnych decyzji ekonomicznych. Wydatki nie powinny przewyższać naszych dochodów. Jeżeli wydajemy więcej niż zarabiamy, to możemy stać się niewypłacalni. Bardzo ostrożnie powinniśmy sięgać po kredyty oraz pożyczki.
Aspirant Piotr Woszczak zwrócił uwagę uczestników debaty na cyberzagrożenia. W tym roku, do czasu debaty Komenda Powiatowa w Radzyniu Podlaskim zarejestrowała 25 zgłoszeń różnych oszust finansowych. Ich liczba z roku na rok wzrasta. Najbardziej poszkodowana osoba utraciła w sumie 190 tysięcy złotych. Oszuści stosują bardzo różne metody, często odwołując się do emocji, wykorzystując naszą troskę o innych np. „na wnuczka”, „na siostrę”. Warto dbać o bezpieczeństwo swoich pieniędzy, nie wierzyć w możliwości uzyskania bardzo wysokich korzyści ekonomicznych, ponieważ, jak zaznaczył pan Aspirant „za darmo nikt niczego nikomu nie daje”.
W kolejnej części debaty Daria Hołownia uczennica trzeciej klasy technikum ekonomicznego, przedstawiła zasady bezpiecznego posługiwania się pieniądzem elektronicznym.
Jak wiemy, coraz więcej osób korzysta z płatności elektronicznych w różnych miejscach, ale czy zawsze jesteśmy bezpieczni? Dla hakerów najważniejszymi elementami pozwalającymi na objęcie kontroli nad naszymi finansami są nasze dane osobowe, hasła, numer płatniczy, czy dane bankowe. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo naszych pieniędzy na koncie, leży nie tylko po stronie banku, ale także po stronie nas samych. Obecnie wszędzie możemy natknąć się na oszustów, dokonując płatności musimy bardzo uważać, ponieważ nie wiemy czy ktoś nie chce nas wykorzystać. Robiąc zakupy na stronach takich jak np. vinted, osoba sprzedająca może poprosić nas o przedpłatę lub wejście w link, nigdy tego nie róbmy! Ostatnimi czasy rośnie liczba oszustw finansowych polegających na wyłudzaniu danych do logowania w usługach bankowości elektronicznej. Przestępcy wykorzystują internet i telefon, podszywając się m.in. pod Komisję Nadzoru Finansowego, Biuro Informacji Kredytowej czy banki. Oszuści próbują pozyskiwać wrażliwe dane służące np. do logowania w bankowości elektronicznej. Oszuści mogą również nakłaniać osoby, do których telefonują, do instalacji na komputerze lub telefonie oprogramowania, które umożliwi im przejęcie kontroli nad urządzeniem ofiary i pozyskanie dalszych danych – takich jak np. loginy i hasła do usług bankowych, a także kody SMS-ów autoryzujących transakcje finansowe. W efekcie można stracić pieniądze z rachunku bankowego, ale też paść ofiarą wyłudzenia przez oszustów kredytu na dane pokrzywdzonej osoby. Według danych Związku Banków Polskich, w pierwszym kwartale 2021 r. dokonano 1790 prób wyłudzeń kredytów. Największą kwotę – 20 mln zł – próbowano wyłudzić w Wielkopolsce. Mając nawet najlepsze zabezpieczenia, nie będziemy bezpieczni, jeśli nie będziemy z nich odpowiednio korzystać. Podstawową rzeczą jaką możemy zrobić, by czuć się bezpieczniej to ustawienie odpowiednio silnego i trudnego PIN-u, który zawiera małe i duże litery, cyfry i znaki specjalne. Ważne, abyśmy nie tworzyli prostych haseł, np. datę urodzenia, a także aby go nie używać do innych stron. Aby móc bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej należy pamiętać o tym, aby nigdy nie podawać hasła w wiadomości na żądanie, które zostało przesłane pocztą elektroniczną, nasz bank nigdy nie będzie od nas wymagał czegoś takiego, nie klikać w żadne linki, upewnić się, że sieć internetowa z której korzystam jest odpowiednio zabezpieczona, stosować programy antywirusowe i na bieżąco je aktualizować, unikać logowania się do konta z publicznej sieci internetowej np. w kawiarni, ponieważ nie wiemy kto na ma do niej dostęp, warto dopytać w swoim banku czy jest możliwość ubezpieczenia zakupów online, które ochronią Twój portfel w przypadku nieotrzymania zamówionego towaru lub otrzymania produktów, które są niezgodne z zamówieniem, aby bezpiecznie dostać się do konta, wejdź na stronę banku samodzielnie wpisując adres, po skończonej transakcji zawsze się wyloguj, pamiętaj aby ustalić limity dla transakcji kartami płatniczymi, nie zapisuj kodu PIN na kartce. Korzystając z bankomatu upewnij się, że nie ma w jego budowie podejrzanych elementów, takich jak nakładka na klawiaturę czy kamera, przeglądaj na bieżąco historię płatności, gdy zauważysz coś niepokojącego, od razu zablokuj konto, dzwoniąc na numer 828 828 828. Internet jest dla nas dużym ułatwieniem, ale nie możemy zapomnieć o niebezpieczeństwie, które może nas spotkać w każdym momencie.
Na zakończenie dr Grażyna Dzida podziękowała ekspertom za udział w debacie. Zwróciła się także z podziękowaniami dla całej Drużyny Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej zaangażowanej w realizację programu Złote Szkoły NBP – uczennicom klasy trzeciej Technikum Paulinie Cybul, Darii Hołowni, Klaudii Kur, Jolancie Nakoniecznej, Julii Pieńkus, Magdalenie Zając oraz nauczycielom Marzennie Kałuszyńskiej, Ewie Mackiewicz, Piotrowi Mackiewiczowi i koordynatorowi wydarzenia wicedyrektor szkoły Barbarze Zaniewicz.
Dryżyna Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej
